1. Baklavanın Tarihi
Baklava, Türk mutfağının ve Osmanlı sarayının en önemli tatlılarından biri olarak bilinir. Kökleri Orta Asya’ya ve Anadolu’ya kadar uzanan bu tatlı, tarih boyunca farklı kültürlerde kendine yer bulmuştur. Osmanlı döneminde, saray mutfağında önemli bir yere sahip olan baklava, zamanla imparatorluğun dört bir yanında popülerleşmiş ve günümüzde Türk mutfağının simgelerinden biri haline gelmiştir.
2. Evde Baklava Yapımı
Evde baklava yapmak zahmetli bir süreç gibi görünebilir, ancak doğru malzemelerle ve dikkat edilmesi gereken püf noktalarıyla mükemmel sonuçlar elde edilebilir.
Malzemeler:
- 1 kg un
- 2 adet yumurta
- 200 g tereyağı
- 1 su bardağı süt
- 1 su bardağı su
- 1 çay kaşığı tuz
- 500 g ceviz içi (isteğe bağlı fıstık da kullanılabilir)
- 1 çay bardağı nişasta (yufkaları açmak için)
- 250 g tereyağı (eritilmiş, baklavanın üzerine dökmek için)
Şerbeti için:
- 5 su bardağı su
- 4 su bardağı toz şeker
- Yarım limon suyu
3. Klasik Baklava Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Evde baklava yaparken, başarılı sonuçlar elde etmek için birkaç püf noktasına dikkat edilmesi gerekir.
Yufka Açma Teknikleri: Baklava yapımının en önemli aşaması, yufkaların incecik açılmasıdır. Geleneksel yöntemlerle baklava yufkası açmak zahmetli bir iştir. Yufkaların mümkün olduğunca ince ve eşit olması için nişasta kullanılır. Nişasta, yufkanın hamura yapışmasını engeller ve daha rahat açılmasını sağlar. Hamurun esnek ve pürüzsüz olması için iyi yoğurulması gerekir.
Kat Sayısı: Baklava katmanlarının sayısı da önemli bir unsurdur. Geleneksel bir baklavada yufkalar en az 30 kat olmalıdır. Ancak, daha fazla katman kullanmak da mümkündür. Ev yapımı baklavada genellikle 40-50 kat tercih edilir. Üst katmanlar daha ince açılırken, alt katmanlar biraz daha kalın olabilir.
İç Harcı: Baklavanın iç harcı olarak genellikle ceviz veya fıstık kullanılır. Ceviz daha yaygın olsa da, özellikle Antep baklavasında kullanılan Antep fıstığı tatlıya farklı bir lezzet katar. İç harcın fazla yoğun olmaması ve yufkaların arasında eşit şekilde dağılması gerekir.
4. Şerbetin Hazırlanışı
Baklavanın en kritik aşamalarından biri de şerbetinin hazırlanmasıdır. Şerbetin kıvamı ve sıcaklığı, baklavanın lezzetini doğrudan etkiler.
Şerbet Malzemeleri ve Püf Noktaları:
- Şekerin tamamen erimesi ve şerbetin yoğun bir kıvama gelmesi gerekir. Bunun için su ve şeker bir tencereye alınıp kaynatılır. Kaynamaya başladıktan sonra altı kısılır ve yaklaşık 10-15 dakika daha kaynatılır. Bu aşamada limon suyu eklenir. Limon suyu, şerbetin şekerlenmesini önler.
- Şerbetin sıcaklığı, baklavaya dökülme zamanında çok önemlidir. Eğer baklava sıcaksa, şerbetin soğuk olması gerekir; baklava soğuksa, şerbetin sıcak olması tercih edilir. Bu, tatlının her katmanının şerbeti eşit şekilde çekmesine yardımcı olur.
5. Dilimleme Yöntemleri
Baklava, pişirilmeden önce dilimlenmelidir. Klasik baklava genellikle baklava şeklinde dilimlenir, yani paralel kesilen dilimler sonra çapraz olarak tekrar kesilerek baklava dilimleri oluşturulur. Dilimler ne çok büyük ne de çok küçük olmalıdır, ideal bir baklava dilimi ortalama 5 cm genişliğinde olmalıdır.
Kesim sırasında dikkat edilmesi gerekenler:
- Keskin bir bıçak kullanılması önemlidir. Yufkalar çok ince olduğundan, keskin olmayan bir bıçak yufkaları deforme edebilir.
- Baklava dilimlerini düzgün bir şekilde kesmek, hem estetik açıdan hem de baklavanın eşit pişmesi açısından önemlidir.
6. Kaç Çeşit Baklava Vardır?
Baklava, Türk mutfağında ve çevre ülkelerde birçok farklı şekilde yapılır. Farklı malzemeler ve pişirme teknikleriyle çeşitlenmiş baklava türleri arasında en popüler olanlar şunlardır:
1. Antep Baklavası: Antep fıstığıyla yapılan bu baklava, en çok tercih edilen çeşitlerden biridir. Fıstığın lezzeti, ince yufkalar ve şerbetle birleşerek damakta unutulmaz bir tat bırakır.
2. Cevizli Baklava: En yaygın baklava türlerinden biri olan cevizli baklava, hem iç harcı hem de üzerindeki ceviz parçacıklarıyla klasik bir tat sunar.
3. Fıstıklı Baklava: Antep fıstığı kadar yaygın olmasa da, fıstıkla yapılan baklavalar da tercih edilir. Fıstıklı baklava, fıstığın verdiği yoğun yeşil rengi ve aromasıyla diğer çeşitlerden ayrılır.
4. Sütlü Nuriye: Hafif bir baklava çeşidi olan Sütlü Nuriye, şerbet yerine süt kullanılarak yapılır. Daha hafif ve az şekerli olmasıyla bilinir.
5. Şöbiyet: Şöbiyet, baklava yufkasının içine kaymak konularak yapılır. Bu baklava çeşidi, kaymağın verdiği yumuşak doku ve zengin lezzetle öne çıkar.
6. Havuç Dilimi Baklava: Adını havuç şeklinde dilimlenmesinden alan bu baklava türü, Antep baklavasının daha büyük ve özel bir versiyonudur.
7. Pişirme Teknikleri ve Fırın Ayarları
Baklavanın doğru pişirilmesi, başarılı bir sonuç elde etmek için çok önemlidir. Fırının önceden ısıtılması ve baklavanın eşit şekilde pişmesi sağlanmalıdır. Geleneksel baklava, genellikle 170-180 derece arasında pişirilir ve yaklaşık 45-60 dakika arasında fırında kalır. Baklavanın üstü altın sarısı bir renk alana kadar pişirilmesi gerekir.
8. Baklava Sunumu ve Saklama Koşulları
Baklava, genellikle şerbetini çektikten sonra ılık ya da soğuk olarak servis edilir. Üzerine ekstra Antep fıstığı serpilerek sunum yapılabilir. Baklava, serin bir ortamda saklanmalıdır. Eğer baklava fazla miktarda yapıldıysa, uzun süre dayanabilmesi için hava almayan bir kapta buzdolabında muhafaza edilebilir. Ancak şerbetli tatlılar, tazeliğini kaybetmemesi açısından birkaç gün içinde tüketilmelidir.
9. Baklava İle İlgili İpuçları
- Tereyağı: Tereyağı, baklavanın lezzetinde büyük rol oynar. Doğru tereyağı kullanımı, baklavanın daha gevrek ve lezzetli olmasını sağlar. Tereyağı mutlaka sade yağ şeklinde kullanılmalı, suyu tamamen buharlaştırılmalıdır.
- Dinlendirme: Baklava, şerbetini tam anlamıyla çekebilmesi için birkaç saat dinlendirilmelidir. Bu, tatlının tüm katmanlarının şerbeti eşit şekilde almasını sağlar.
- Katman Sayısı: Geleneksel baklavada yufka sayısı önemlidir. Genellikle 40-50 kat arasında yufka kullanılır. Daha az katmanla yapılan baklavalar, çıtırlığını kaybedebilir.
10. Baklava Kültürü ve Çeşitlerinin Bölgesel Farklılıkları
Türkiye’de baklava, bölgelere göre değişiklik gösterebilir. Gaziantep’te yapılan Antep baklavası, bol fıstıklı ve yoğun şerbetli olurken; Karadeniz’de yapılan baklavalar daha hafif ve cevizlidir. Ayrıca Trakya bölgesinde yapılan baklava, genellikle daha kalın yufkalarla yapılır ve şerbeti daha azdır.